Dieta malucha

Mama karmiąca może czuć się zmęczona z powodu nieodpowiedniej ilości snu. Możesz rozważyć wspólne spanie z niemowlęciem, co pozwoli Ci na nocne karmienie piersią bez ciągłego wstawania. Podczas karmienia zadbaj o zdrową dietę i odpowiednią ilość wypijanych płynów. Dowiesz się o tym więcej z artykułu Dieta w okresie karmienia piersią.

Miejsce do karmienia

Przygotuj sobie wygodne miejsce do karmienia. Usiądź w miarę prosto, oprzyj dobrze plecy, aby nie czuć bólu i oprzyj ramiona np. o poręcze fotela.

Jeśli będzie Ci wygodnie i będziesz czuć się komfortowo, to pokarm będzie lepiej wypływał z piersi.

Technika karmienia

Jest dużo różnych technik karmienia. Nie jest łatwo wskazać najlepszą. Kluczowe jest takie ułożenie, w którym wygodnie będzie Tobie i dziecku. Pozycja do karmienia powinna być dostosowana do m.in.: budowy piersi, wielkości dziecka, samopoczucia mamy, miejsca karmienia i liczby dzieci (wieloraczki). Zapoznaj się z różnymi pozycjami do karmienia piersią i wybierz tę, która będzie dla ciebie i dziecka najlepsza.

Przygotowanie dziecka

• Staraj się dopilnować, aby dziecko poprawnie objęło ustami brodawkę piersi.
• Dzieci karmione są częściej w ubrankach. Zadbaj o ubranko do karmienia, które zapewni swobodę ruchów. Najlepiej sprawdzą się śpioszki, body lub pajacyk. Unikaj ciasnych ubranek czy owijania krępującym kocykiem. W wyjątkowych sytuacjach, jeśli dziecko uniemożliwia Ci przystawienie do piersi np. macha rączkami, możesz je lekko owinąć.

Higiena i atmosfera karmienia

• Przed rozpoczęciem karmienia umyj dokładnie ręce wodą i mydłem.
• Atmosfera podczas karmienia jest bardzo ważna. Dziecko wyczuwa napięcie, zdenerwowanie czy pośpiech mamy.
• Postaraj się zrelaksować, wyciszyć. Taki komfort psychiczny jest dobry zarówno dla mamy, jak i dla dziecka. Usprawnia też wypływ mleka z piersi.

Długość jednorazowego karmienia

Długość jednego karmienia zależy od dziecka - jego temperamentu, warunków fizycznych i apetytu. Każde dziecko je w swoim tempie. Nie ma określonego czasu, jaki powinnaś poświęcić na jedno karmienie.

Jeśli Twoje dziecko rośnie i rozwija się prawidłowo, to nie musisz się obawiać, że zjada za mało.  

Dzieci są ważone w czasie rutynowych kontroli u lekarza. Jeśli nie masz powodów do niepokoju, to nie musisz robić tego samodzielnie. Gdy lekarz zaleci kontrolę masy ciała dziecka, to rób to według jego zaleceń.

Wiarygodnym sposobem oceny prawidłowego rozwoju dziecka jest okresowe jego ważenie i pomiar długości lub wysokości. Wyniki na tzw. siatkach centylowych (w książeczce zdrowia dziecka) zaznacza i ocenia lekarz pediatra. Siatki centylowe to wykresy, dzięki którym można określić i porównać rozwój dziecka.

Pamiętaj, że lekarz pediatra to specjalista, który pomoże odróżnić rzeczywiste kłopoty z karmieniem i niedobór pokarmu od niepokoju mamy.

Karmienie piersią (proces laktacji) jest regulowane na trzech poziomach:

• hormonalnym – zależy od hormonów wydzielanych m.in. przez łożysko i gruczoły endokrynne, które są wyspecjalizowane w produkcji i wydzielaniu hormonów. Hormony regulują dojrzewanie gruczołu piersiowego w ciąży i laktację po porodzie. Prawidłowa gospodarka hormonalna mamy wpływa na przebieg i czas trwania laktacji.
• neurohormonalnym- odpowiada za stymulację laktacji w pierwszych tygodniach po porodzie i utrzymanie wytwarzania pokarmu. Zależy od odruchów:
  • prolaktynowego – to odruch wytwarzania pokarmu. Ssanie pobudza zakończenia nerwów, które są w brodawce piersi. Uwalnia się prolaktyna, która pobudza do wytwarzania mleka.
  • oksytocynowego – to odruch wypływu pokarmu. Mleko znajdujące się w piersi, nie jest od razu dostępne dla dziecka. Ssanie jest bodźcem do uwolnienia oksytocyny. Oksytocyna trafia do piersi i pozwala na wypływ pokarmu. Niektóre kobiety odczuwają wypływ mleka jako mrowienie, rozpieranie w piersi.
• autokrynnym – reguluje produkcję pokarmu w zależności od opróżnienia lub przepełnienia piersi.

Co pobudza, a co hamuje wypływ i wytwarzanie pokarmu

Odruch prolaktynowy jest pobudzany tylko przez ssanie lub odciąganie pokarmu. Może być hamowany przez podawanie smoczków lub nadmierne dokarmianie.

Odruch oksytocynowy może być wywołany przez inne bodźce, np. wzrokowe czy słuchowe, takie jak­ widok, płacz, wspomnienie dziecka. Odruch ten hamują: zdenerwowanie, niepewność i silny ból u mamy, nikotyna i alkohol.

Korzyści dla dziecka:

• zmniejszenie ryzyka infekcji, w szczególności chorób przewodu pokarmowego, układu oddechowego oraz zapalenia ucha środkowego
• mniejsze ryzyko wady zgryzu
• prawdopodobnie mniejsze ryzyko wystąpienia w przyszłości:
  • otyłości
  • cukrzycy typu 1 i 2
  • białaczki
  • chłoniaka
  • hipercholesterolemii
  • alergii
• prawdopodobnie rzadsze występowanie lub łagodniejszy przebieg:
  • zakażeń układu moczowego
  • bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
  • sepsy
  • martwiczego zapalenia jelit.

Korzyści dla matki:

• zmniejszenie ryzyka krwawienia poporodowego
• przyspieszenie inwolucji macicy (powrotu do rozmiarów sprzed ciąży)
• szybszy powrót do masy ciała sprzed ciąży
• zwiększenie remineralizacji kości
• zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwór jajników i piersi po menopauzie.

Składniki mleka kobiecego a korzyści dla dziecka

• woda – rozpuszczone są w niej wszystkie składniki pokarmu, zaspokaja pragnienie, nawadnia organizm
• białka – są łatwo przyswajalne, niezbędne do wzrostu organizmu
• cukry – głównie laktoza, czyli cukier mleczny oraz oligosacharydy, które m.in. chronią jelita dziecka przed zakażeniami
• tłuszcze – w tym kwasy tłuszczowe omega-3, potrzebne do rozwoju mózgu i wzroku
• czynniki odpornościowe w tym m.in. immunoglobulina A, która jest źródłem odporności dla organizmu dziecka, zanim zacznie wytwarzać własne przeciwciała
• składniki mineralne – tj. wapń – główny budulec szkieletu oraz żelazo, które jest odpowiedzialne za prawidłowy skład krwi
• witaminy, w tym m.in.: A, C i E, które uczestniczą w prawidłowym rozwoju wzroku, kości i odporności
• modulatory wzrostu np. czynnik wzrostu nerwów.

Podwyższona temperatura mamy i dziecka nie jest przeciwskazaniem do karmienia piersią. Karmienie piersią należy kontynuować nawet, gdy mama i dziecko zachorują. Gorsze samopoczucie mamy utrudnia pielęgnację dziecka, ale jej pokarm będzie dla niego dobry. W mleku kobiecym znajdują się składniki, które wspomagają odporność.

Jeśli mama ma jakiekolwiek wątpliwości, czy dziecko prawidłowo rośnie lub czy powinna karmić piersią, dobrze jest poradzić się lekarza specjalisty/pediatry. 

Sytuacje, które są bezwzględnym przeciwskazaniem do karmienia piersią zdarzają się bardzo rzadko. Są to rzadkie choroby u dzieci. Ze strony matki przeciwskazaniami są:

• czynna, nieleczona gruźlica
• zakażenie wirusem HIV
• zakażenie HTLV-1 lub HTLV-2
• konieczność stosowania leków przeciwwskazanych dla kobiet karmiących
• alkoholizm
• narkomania
• podejrzenie/zakażenie wirusem Ebola
• czasowe przeciwwskazanie przy badaniach z użyciem związków radioaktywnych.

Najlepiej, aby przyjmowanie leków podczas karmienia piersią skonsultować z lekarzem.

W trakcie okresu karmienia dziecka nie pij alkoholu. Alkohol przenika do mleka.

Co w sytuacji, kiedy nie możesz karmić piersią?

Niemowlętom, które nie są karmione naturalnie, należy podawać produkty zastępujące mleko kobiece. Taki preparat powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb dziecka, tak aby dostarczył niezbędnych składników odżywczych. Pamiętaj, że podawanie takich preparatów powinno być skonsultowane z lekarzem pediatrą.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat karmienia piersią? Skorzystaj z bezpłatnego kursu e-learningowego O karmieniu piersią dla mam (link otwiera się w nowej karcie). Załóż konto na stronie e-learning.nfz.gov.pl. Ze szkolenia dowiesz się m.in., jak wyglądają pierwsze doby po porodzie, jak poradzić sobie z problemami laktacyjnymi.