Sposobem na łagodzenie niektórych skutków ubocznych chemioterapii jest dobrze zbilansowana dieta wspierająca układ trawienny i wzmacniająca odporność.
Kiedy stosowana jest chemioterapia?
Chemioterapia to podstawowa metoda systemowa leczenia nowotworów. Stosuje leki cytostatyczne, których zadaniem jest zniszczenie komórek nowotworowych. Komórki te są znacznie bardziej wrażliwe na działanie leku niż zdrowe komórki, dzięki czemu wprowadzenie cytostatyków do organizmu daje szansę na zahamowanie rozwoju nowotworu.
Skutki uboczne chemioterapii
Chemioterapia obciąża funkcjonowanie całego organizmu – jej celem jest zniszczenie wszystkich ognisk nowotworu. Wpływa na osłabienie odporności, może powodować wypadanie włosów, ale także może uszkadzać błonę śluzową przewodu pokarmowego co daje z niego dolegliwości . Jeśli jesteś w trakcie procesu leczenia, możesz odczuwać różne skutki. To indywidualna sprawa. Skutki uboczne zależą od rodzaju chemioterapii, dawki leków i czasu jej trwania. Istnieje jednak grupa objawów zgłaszana przez większość pacjentów.
Jakie dolegliwości najczęściej towarzyszą procesowi leczenia
- gorączka
- niedokrwistość
- wypadanie włosów
- silne osłabienie
- nudności i wymioty
- biegunki
- zaburzenia smaku
- spadek apetytu
- bóle brzucha.
Żywienie w procesie leczenia nowotworów
Odpowiednia dieta ma ogromne znaczenie w procesie leczenia nowotworów, zarówno w kontekście wspierania naturalnej odporności organizmu, jak i łagodzenia objawów z przewodu pokarmowego. Ma także zapobiegać niedożywieniu. Nie ma jednak uniwersalnych zaleceń żywieniowych, ponieważ dobór produktów zależy od Twojego stanu zdrowia, chorób współistniejących, a przede wszystkim od dolegliwości, które towarzyszą Ci w tym procesie.
Nawodnienie organizmu
Podczas chemioterapii ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Redukuje ono ewentualne mdłości i wspomaga prawidłowy metabolizm leków. Dlatego pamiętaj, aby wypijać 1,5-2 litrów płynów dziennie, najlepiej stopniowo, małymi porcjami. Źródłem nawodnienia powinna być przede wszystkim woda mineralna. Dozwolona jest także słaba czarna herbata, bez dodatków. Jeśli odczuwasz nudności, pomogą Ci napary z imbiru lub herbatki imbirowe – imbir hamuje uczucie mdłości.
Dieta przy wymiotach i nudnościach
Jeśli w wyniku leczenia nowotworu zmagasz się z nudnościami lub wymiotami:
- Stosuj lekkostrawną dietę:
- unikaj smażonych potraw
- unikaj produktów wędzonych i konserwowych, z dużą ilością soli i ostrych przypraw
- wybieraj pieczywo graham lub orkiszowe, drobne kasze, ziemniaki i biały ryż
- warzywa jedz w formie ugotowanej, owoce podprażone lub starte na tarce bez skórek
- wzbogacaj jadłospis o chude sery, jogurty naturalne, chude mięsa i ryby
- ogranicz produkty wzdymające – cebulę, czosnek, duże ilości kalafiora i brukselki.
- Jedz częściej, małe objętości – najlepiej 5-6 posiłków w ciągu dnia.
- Staraj się, aby potrawy nie były zbyt gorące – najlepiej jedz je w temperaturze pokojowej.
- Unikaj pozycji leżącej po posiłku – aby zapobiec cofaniu się treści pokarmowej.
Utrata apetytu i zaburzenia smaku
Wśród dolegliwości często zgłaszanych przez pacjentów pojawiają się również zaburzenia odczucia smaku, metaliczny posmak w ustach i spadek apetytu. Aby nie doszło do niedożywienia i dużego spadku masy ciała, staraj się wybierać lekkie, wartościowe posiłki, zgodne z Twoimi preferencjami smakowymi.
- Zadbaj o to, aby w miarę możliwości dania były urozmaicone i kolorowe, zachęcające do jedzenia.
- Potrawy przygotowuj w formie gotowanej lub duszonej.
- Używaj świeżych ziół i przypraw dla urozmaicenia smaku potrawy. Dobieraj przyprawy według swoich preferencji. Jeśli masz dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego to może być konieczne unikanie ostrych przypraw.
- Jeśli masz trudności ze spożyciem mięsa, dbaj o to, aby częściej pojawiały się w jadłospisie jajka. Najlepiej gotowane na miękko lub w formie lekko ściętej jajecznicy.
- Jedz potrawy w formie rozdrobnionej – łatwiejszej do spożycia i strawienia – np. w formie musów, zupy krem, puree lub koktajlu. Możesz również włączyć do jadłospisu galaretki, budynie i kisiele.
- Jeśli odczuwasz intensywny metaliczny posmak w ustach, unikaj metalowych sztućców.
- Dla zmiany nieprzyjemnego smaku wprowadź do diety zimne, mrożone produkty – sorbety lub pokrojone mrożone owoce, które możesz ssać pomiędzy posiłkami.
- Wzbogacaj każdy posiłek o zdrowe tłuszcze – oleje roślinne, nasiona i pestki, zmielone orzechy, płatki migdałów. W ten sposób w małej objętości dostarczysz wysoką kaloryczność, co zmniejszy ryzyko dużego spadku masy ciała.
Jeżeli pomimo starań nie możesz zjeść odpowiedniej liczby kalorii w ciągu dnia, skorzystaj z produktów specjalnego przeznaczenia medycznego – FSMP. Są dostępne w aptekach, najczęściej w płynnej formie, w niewielkiej objętości. Dostarczają dużo energii i niezbędne składniki odżywcze. Ich stosowanie skonsultuj ze specjalistą – lekarzem i dietetykiem.
